Het nulnummer - Umberto Eco





Wie Umberto Eco zegt, denkt: barok! Umberto is immers de meester van de dikke, doorwrochte pillen die enig doorzettingsvermogen vergen. Zo moet je bijvoorbeeld tegen wat bijzinnen bestand zijn, en  ellenlange erudiete opsommingen willen uitzitten. 

Laat ons eerlijk zijn: onze Umberto laat zich al eens gaan in kennisdeling en daar moet je tegenkunnen.  Andere voorwaarden voor leesplezier zijn: een zekere historische belangstelling hebben, ironie en sarcasme kunnen waarderen en een brede interesse bezitten in complottheorieën allerhande. Scoort u een “ja” op al deze criteria? Dan zit u bij Eco altijd goed, wegens: meeslepend, erudiet en humoristisch.

Maar, beste mensen, scoort zijn nieuwste telg “het nulnummer” even hoog op de bovenstaande Eco-meter?

 
Om met het makkelijkste te beginnen: dit is geen dikke pil, en evenmin een historisch avontuur (als mediëvist vind ik de jaren 90 nog niet echt de term historie waardig, waarvoor mijn excuses). Al de rest is er natuurlijk wel: de humor, paginalange doorbomerij en een stevige complottheorie. Maar of dat genoeg is? Ik vraag het me af.

Natuurlijk heb ik me geamuseerd met dit boek, dat het verhaal vertelt van Italiaanse journalisten in de jaren negentig. In opdracht van een mediabons (en het is moeilijk om daar niet Berlusconi in te herkennen) werken zij aan een nulnummer van een nieuwe krant. Deze nieuwe publicatie moet alle bestaande media in de schaduw stellen, complotten ontmaskeren en de toekomst voorspellen. Geen geringe opgave, en dus gaat een ploeg enthousiaste mensen aan de slag.

Voor Eco een ideale aanleiding om de macht van de media eens flink op de hak te nemen. Briljant zijn de passages waarin hij uitlegt hoe een krant met lezersbrieven kan omgaan, en hoe je aan elk onbeduidend nieuwsfeit wel een draai kan geven. Kranten bepalen wat het nieuws en journalisten scheppen de publieke opinie. Een waarheid als een koe in tijden waarin er nog geen internet bestond. En Eco laat de journalistenploeg genadeloos misbruik maken van hun machtspositie.

Maar dan komt één van hen een complot op het spoor, een verhaal dat alles met Mussolini te maken heeft: is de Duce wel echt vermoord na de tweede wereldoorlog? Of nam een dubbelganger zijn plaats in? En Eco zou Eco niet zijn als hij daar niet ettelijke pagina’s feiten en interpretaties tegenaan zou gooien. Een prachtig complot dus om in de nieuwe krant te onthullen, maar dan gaat het mis….

… ook met het boek, vrees ik. Want net als het verhaal vaart krijgt en er een spanningsboog lijkt te ontstaan, is het één, twee, drie afgelopen en letterlijk: einde verhaal. Wat is dat jammer! Er hadden wat mij betreft nog minstens 200 pagina’s bij mogen komen, vol complexe wendingen en erudiete “Ecojaanse” knipogen.

Moet u dit boek dan maar overslaan? Verre van, want dit is een uiterst amusante kritiek op de macht van de media in Italië, vol vette knipogen en hilarische passages. Die toch ook weer tot denken stemmen. En alleen dat is al knap gedaan. Laat ik het dus niet vergelijken met De Naam vande Roos of Het eiland van de vorige dag, maar het als een fris en bijtend boek over media zien, en dan is het zeker geslaagd.

LEESCLUBVRAGEN


  • De media bepalen hoe wij denken: in hoeverre is dat waar?
  • Hoe ver gaat jouw nieuwsverslaving?
  • Mensen zien graag patronen en complotten, ook als die er niet zijn: is jou dat al eens overkomen?
  • Hoe groot is de macht van de media in onze maatschappij?
  • Het verhaal van de leider die niet dood is, spreekt mensen enorm aan (denk ook maar aan Elvis!) waarom zou dat zijn?
  • Is de hoofdpersoon paranoïde? (en ben je dat zelf al eens geweest?)
  • In hoeverre zijn pop/film/televisiesterren afhankelijk van roddelbladen?

(meer over media lezen? Alain de Botton schreef er een leuk boekje over, lees mijn bespreking hier)

Reacties

  1. Ik ben grote fan Eco. Maar is wel duidelijk dat ik nog veel van heb moet lezen. Heb er drie van gelezen en heb nog 1 op te lezen stapel thuis liggen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Eco is geweldig! Ik heb hem ook al eens in het echt gezien: flamboyant was nog een eufemisme: wat een uitstraling! Ik vind het vooral prettig dat hij enerzijds heel erudiet doet, maar daar zelf meteen ook de grap van inziet! Intellect met een dikke knipoog, daar houden we van!

      Verwijderen
    2. ik heb dus net het omgekeerde, ik vind zijn boeken wel goed (maar heb er maar een vijftal van gelezen) maar de persoon zelf daar heb ik he-le-maal niets mee. Ik heb hem ooit een boek laten signeren (vraag maar eens aan J voor het hele verhaal Jacqueline, we hebben daar veel moeite voor gedaan) maar ik kreeg een smalende opmerking omdat ik het in het Nederlands las en niet in het Italiaans.

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts