De avonden (Reve, natuurlijk!)

Ik heb het altijd enorm heroisch gevonden. Van die  kunstenaars die 's avonds pas openbloeiden. En na een dagtaak vol noeste arbeid en ander gezwoeg, de onweerstaanbare drang voelden om ondanks alles het penseel of de pen ter hand te nemen.

Georges Sand bijvoorbeeld, die pas begon te schrijven als haar kinderen sliepen. Of Felix de Boeck, de schilder-boer die na een dag lang hooien, kalveren en ander dergelijks nog schilderijen penseelde. En weer anderen smeedden tijdens doordeweekse jobs als kantoorklerk of postbode dromerig plannen voor avondlijke expressie.

(deels is dat ook de charme van blogs natuurlijk: wetende dat daar heel bescheiden lieden achter schuilgaan, de dagelijks naar kantoor pendelen, maar bij het intreden van de duisternis hun verre lezers magische leestips influisteren...)

Ja, de avonden, hoogtepunten in het menselijk bestaan! Als men bij het vallen van de schemering de vuren ontsteekt, laait de creatieve passie op! En komt de ware ziel van de kunstenaar boven...zo romantisch.

Met dit soort verwachtingen in mijn (erg verkouden) achterhoofd, sloeg ik begin vorige week het onbetwiste meesterwerk van Reve open. Een boekwerk dat eertijds aan de aandacht van mijn lerares Nederlands ontsnapte en niet op de leeslijst stond (Multatuli evenmin, maar dat heb ik van mijn vader verplicht moeten lezen) "De Avonden", nou dat riep wat op!

Frits van Egters, hoofdpersoon en alterego van Reve, koestert eveneens snode plannen voor de besteding van de winteravonden tussen kerst en oud en nieuw. Helaas blijken zijn verwachtingen voor grootse avonturen enkel te worden ingelost tijdens behoorlijk surrealistische dromen. De werkelijkheid daarentegen is een stuk prozaïscher. Frits brengt zijn avonden immers door bij pa en ma thuis, met als enige afleiding de radio. Om te ontsnappen gaat hij dan maar op wandel en belt aan bij zijn blijkbaar grote vriendinkring. De vraag is alleen of zij de pesterige, en breedsprakerige Frits wel zo graag zien komen. Want, laten we eerlijk zijn: hij is niet bepaald het zonnetje in huis. En een goede, tactvolle luisteraar is hij evenmin.

Net als het recent zo bejubelde epos van Knausgard registreert dit boek op magistrale wijze de kleine, dagelijkse sleur. De routine en vooral: de verveling. En voorziet dit bij tijd en wijle van bijzonder smakelijk ironisch commentaar. De scenes waarin Frits uit pure ellende zijn eigen spiegelbeeld nauwlettend inspecteert, of zich druk maakt over de eetgewoontes van zijn vader zijn werkelijk subliem! (hoe erg kan een mens zich storen aan het geslurp van een ander, bijvoorbeeld)

Werd het boek eertijds geprezen om het realisme en de herkenbaarheid, dan is het nu vooral een heerlijke tijdreis naar een ander, eenvoudiger leven. Waar men kolenkitten vult, enkel de radio als afleiding heeft en de electriciteit met jetons werkt. Moest Frits vandaag leven, dan zou hij zich te pletter surfen op internet, onzin uitkramen op twitter en facebook en wie weet een gruwelijk soort blog bijhouden. Maar al die mogelijkheden heeft hij niet en dus gaat de tijd voor hem zo tergend traag. Die lome lamlendigheid uit de avonden werkte haast hypnotiserend: ik vond het een zalig boek!

Allen de zwarte humor, dat vond ik af en toe wat minder. In een boeiend interview met Gerard en Karel van het Reve geven beide broers echter aan dat die humor anno 1946 echt heel erg in was. Net als het smoren van pijpen en het bekommerd zijn om kaalhoofdigheid (het favoriete pesterige thema van Frits).

Wie het boek nog niet heeft gelezen: onmiddellijk doen (want beter dan Knausgard)! En wie het ooit las: is het niet tijd voor een nieuwe lezing van deze klassieker? Er zijn nog heel wat donkere avonden voor de boeg voor het echt lente wordt, of heeft u andere creatieve ambities tijdens de avonduren?

Reacties

  1. Ik heb het onlangs (twee keer) gelezen voor school. Het is inderdaad een boek dat je moet gelezen hebben! Eigenlijk ben ik er nog niet aan uit of ik het boek nu echt 'leuk' vond om te lezen. Ik vond het geloof ik bovenal fascinerend: fascinerend dat iemand zo veel kan zeggen over een leven waarin werkelijk niets gebeurt.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts